W dzisiejszych czasach cena akcji na giełdzie zmienia się dosłownie co chwilę. Każdy ma dostęp do rynku z dowolnego miejsca na świecie. Może po prostu wysłać swoje zlecenie, a każda zawarta transakcja zmienia aktualną cenę. Czasem odpowiedź na pytanie dlaczego akcje idą w górę lub dół wydaje się być oczywista, innym razem zachowanie kursu akcji nie ma żadnego sensu.
Mimo, że nigdy w 100% nie zrozumiemy co powoduje zmianę cen, warto uświadomić sobie a przede wszystkim uporządkować wszystkie potencjalne czynniki, które mogą wpływać na zachowanie kursu papierów wartościowych.
Poniżej skupię się głównie na rynku akcyjnym, ale większość z wymienionych przeze mnie czynników ma zastosowanie uniwersalne do wielu klas aktywów.
Podzielę czynniki, które wpływają na notowania spółek na 3 główne kategorie:
- czynniki fundamentalne
- czynniki techniczne
- czynniki sentymentalne czyli po prostu ludzkie emocje
Trzeba też pamiętać, bo zapomina o tym wielu inwestorów, że powyższe czynniki mają różne znaczenie w zależności od horyzontu inwestycyjnego.
Zachowanie kursu akcji w najbliższej godzinie będzie głównie odzwierciedleniem ludzkich emocji. Gdzie będzie znajdował się kurs jakiejś spółki za 3 lata o tym prawie w całości zdecydują fundamenty, czyli wyniki finansowego danego przedsiębiorstwa.
Poniższą zależność spróbowałem zilustrować na poniższym wykresie. Ilustrację tą oparłem na moim osobistym podejściu do horyzontów inwestycyjnych. Dlaczego akurat tak podchodzę to segregowania krótkiego, średniego i długiego terminu pisałem już kiedyś we wpisie: Jaki powinień być twój horyzont inwestycyjny
Skoro już wiemy w jakim horyzoncie jakie czynniki odpowiadają za zmianę kursu akcji przyjrzyjmy się im z bliska
Cena Akcji – Czynniki Fundamentalne
Zysk na akcję
Rozwijająca się firma to w miarę upływu czasu powinna zarabiać coraz więcej pieniędzy. To powinno przełożyć się na rosnący zysk na akcję. Dynamika tego wzrostu na przestrzeni czasu będzie jedną z głównych sił napędowych fundamentalnej sytuacji spółki. Na podstawie tego obecnego wartości wskaźnika jak również przewidywań na przyszłość inwestorzy będą wyliczać wskaźnik cena na zysk.
Cena na zysk
Sam w sobie wskaźnik niewiele nam mówi. Nie da się jednoznacznie na jego podstawie stwierdzić czy spółka jest niedowartościowana lub przewartościowana. To co jednak wpływa na cenę akcji to jego kompresja. Jeżeli spółka jest notowana na poziomie 40 krotności ceny na zysk to przy podwojeniu zysku wskaźnik ten spadnie do 20 krotności. To przy założeniu, że spółka ma takie same dobre prognozy na przyszłość pchnie cenę akcji w górę.
Dywidenda
Sama w sobie nie zmieni sytuacji fundamentalnej. Ale jeżeli spółka rok rocznie zwiększa swoją dywidendę to przy tej samej cenie akcji będzie rosła stopa dywidendy. Np jeżeli spółka wypłaca dywidendę o wartości 10 złoty rocznie i stanowi to 4% wartości akcji to po zwiększeniu dywidendy do 20 złotych i tej samej cenie akcji stopa dywidendy wzrośnie do 8% a to już jest bardzo atrakcyjny poziom, który pozwoli zainteresować spółką większe grono inwestorów i pchnąć cenę akcji w górę.
Cena Akcji – Czynniki Techniczne
Inflacja
Historycznie okresy wysokiej inflacji odpowiadają okresom z niską wyceną spółek czyli bessie. Z kolei niska inflacja (czyli również niskie ceny kredytów) zachęcają spółki to inwestycji i powodują wysokie wyceny spółek czyli hossę. Najgorsza dla rynku akcji jest deflacja, ponieważ pozbawia firm możliwości podwyższania cen a przez to zwiększania zysków przy jednoczesnym cięciu kosztów. W takiej sytuacji, spółki które słabą radzą sobie ze zdobywaniem nowych klientów będą wypadać słabo na tle konkurencji.
Ogólna sytuacja ekonomiczna
Aktualna sytuacja w ekonomi w średnim terminie może mieć ogromny wpływ na ceny akcji. Jeżeli cały rynek się boi i spada w dół to wszystkie spółki będą spadać. Oczywiście różna będzie skala spadków w zależności od innych czynników szczególnie fundamentalnych.
Podobne spółki
Wyniki finansowe konkurencyjnych spółek często ma znaczenie w tym jak dana spółka jest postrzegana przez inwestorów. Jeżeli np Nike zaraportuje słabe wyniki inwestorzy mogą być podejrzliwy co do tego czy np Adidas również zaraportuje słabe wyniki. Często zdarza się, że wyprzedaż na jednej spółce przekłada się na słabe zachowanie całego sektora w średnim terminie.
Inne klasy aktywów
Inwestorzy na całym świecie ciągle poszukują najlepszych stóp zwrotu dla swojego kapitału, próbując przy tym minimalizować ryzyko. Może się zdarzyć, że w danej chwili np. obligacje lub lokaty bankowe oferują na tyle atrakcyjne stropy zwrotu, że kapitał będzie odpływał od dość ryzykownego rynku akcyjnego i płynął w kierunku innych mniej ryzykownych instrumentów.
Transakcje pakietowe i insiderów
Duże transakcje pakietowe lub duże paczki akcji sprzedawane lub kupowane przez tzw. insiderów często przykuwają uwagę inwestorów. Jeżeli np członek zarządu jakiejś spółki decyduje się sprzedać duży pakiet akcji, wszyscy zastanawiają się dlaczego to zrobił. Może wie o czymś co wydarzy się w spółce i chroni swój kapitał? Podobnie jest w odwrotnej sytuacji jeżeli ktoś kupuje duży pakiet akcji. Inwestorzy mogą się zastanawiać czy może spółka podpisze jakiś duży kontrakt o którym rynek jeszcze nie wie.
Demografia
W średnim i długim terminie procesy demograficzne mogą oddziaływać na cenę akcji. Zwiększająca się populacja będzie wpływała na wzrost zapotrzebowania na pewne produkty. Innym aspektem jest wiek społeczeństwa. Jeśli mamy do czynienia z młodym społeczeństwem to będą oni skłonni inwestować w bardziej ryzykowne aktywa licząc na zaoszczędzenie na emeryturę. Z kolei starzejące się społeczeństwo w miarę dochodzenia do wieku emerytalnego będzie przechodzić w stronę bezpieczniejszych aktywów żeby chronić kapitał.
Płynność rynkowa
W zależności od okresu w roku na rynku zmienia się ilość inwestorów. Zazwyczaj wakacje to okres odpoczynku i niektórzy nie są tak bardzo aktywni. W związku z tym na szczególnie małych spółkach mogą pojawiać się problemy z płynnością. To z kolei może wpłynąć na zaburzenie ich kursu przez fakt że trzeba mniej pieniędzy żeby ruszyć rynek o tą samą wartość
Cena Akcji – Czynniki Sentymentalne (Emocje)
Sentyment inwestorów
Jeżeli na rynku jest wielu inwestorów, który sparzyli sobie ręce przy jakiejś spółce musi minąć dużo czasu zanim winy zostaną jej wybaczone i firma odzyska zaufanie. Dlatego najlepsze spółki tak dużo uwagi przykładają do tego aby być pozytywnie postrzeganymi przez inwestorów.
Moda
Tak jak wszędzie na rynku kapitałowym również obowiązuje moda. Inwestowanie w różnego rodzaju spółki czasem jest bardziej, a czasem mniej popularne. Np w latach 2005-2007 bardzo modne było inwestowanie w spółki budowlane. Teraz mimo, że wciąż są dobre spółki w tej branży to nie są one już tak powszechnie uwielbiane. Podobnie ma się sprawa z nowymi technologiami. Kiedy cena ropy na giełdzie jest niska bardziej popularne robi się inwestowanie w nowe technologie alternatywne dla ropy naftowej.
Strach i Chciwość
Na koniec najbardziej ludzkie i najbardziej niezbadane emocje strach i chciwość. Te dwa proste ludzkie zachowania potrafią naprawdę mocno szarpać rynkiem czy też pojedynczymi akcjami w krótkim terminie. Plotki potrafią wywołać strach, którego następstwem są nielogiczne wyprzedaże. Tak samo ludzka chciwość potrafi doprowadzić to potężnego przewartościowania akcji i nielogicznych wycen.
